Mezopotamia: system polityczny i społeczny

Mezopotamia: 

System polityczny

System społeczny

Hammurabi, gdy rozpoczynał swoje , trwające przez 43 lata (1792 - 1750 p.n.e.) rządy, posiadał jedynie malutkie państewko. Dzięki mądrej polityce udało mu się podbić cały obszar Mezopotamii. Stolicą państwa został Babilon. Takie funkcjonowanie państwa wymagało przed wszystkim silnej władzy centralnej. Tak więc król:  »dowodził armią  » przyjmował posłów od innych władców i zawierał przymierza bądź wypowiadał im wojny  » wydawał prawa, wydawał wyroku w sprawach sądowych  » mianował urzędników  » wysłuchiwał sprawozdań     naczelników miast i podejmował odpowiednie decyzje w sprawach, które mu przedłożyli, zwłaszcza z uwagą przyjmował raporty o stanie sieci nawadniających i wydawał decyzje w sprawie budowy nowych kanałów i tam  » opiekował się świątyniami, składał ofiary bogom. Ważnym osiągnięciem Hammurabiego było uporządkowanie prawa w kraju. W celu dokonania tego trudnego zadania spisano Kodeks Hammurabiego zawierający przepisy prawa cywilnego i karnego. Hammurabi ustanowił w nim prawo "oko za oko, ząb za ząb", które mówił o tym, ze jeżeli ktoś komuś, na przykład, złamał rękę, jemu także trzeba ją było złamać. Wyrok jednak w praktyce zależał od pozycji społecznej ofiary i winowajcy. Społeczeństwo było podzielone na trzy grupy (możnych, lud i niewolników). Niektóre przypisy z Kodeksu:  § Jeśli ktoś z ludu uszkodził oko przedstawicielowi wyższego stanu, zostawał oślepiony.  § Jeśli ktoś zabił cudzego niewolnika, dawał w zamian jego właścicielowi innego.  § Jeśli ktoś dopuścił się fałszywego oskarżenia, został skazywany na śmierć.  § Jeśli obywatel złamał kość drugiego obywatela, należy złamać jego kość.  § Jeśli wybił oko poddanemu pałacu lub złamał kość poddanemu pałacu zapłaci jedną minę srebra.  § Jeśli wybił oko niewolnika obywatela lub złamał kość niewolnika obywatela, zapłaci połowę jego ceny kupna.  § Jeśli wybił ząb poddanego pałacu, zapłaci jedną trzecią miny srebra.  Połowa spisanych w Kodeksie praw dotyczyła kwestii majątkowych i ich ochrony oraz spraw rodzinnych (np. dziedziczenia majątku). Zawierał także podstawowe ceny towarów i usług. Hammurabi kazał wypisać swe prawa na wysokim, ponad dwumetrowym, kamiennym słupie (stela) i ustawić go w największej świątyni w mieście Babilonie. U szczytu słupa wyrzeźbiono postać króla, stojącego przed jednym z bogów czczonych w całej Mezopotamii - Szamasza, który wręcza mu insygnia władzy. W ten sposób Hammurabi przypomniał wszystkim, ze prawa przez niego ułożone pochodzą od boga i nie wolno ich naruszać, gdyż obrażony bóg ukaże osobiście winowajcę. Wraz z końcem panowania Hammurabiego, świetność Babilonii upadła. Mimo iż Hammurabi był władcą despotycznym, a w swoim kraju wprowadził monarchię despotyczną, to właśnie za jego czasów Babilonia stała się wielkim mocarstwem.

Sumerowie to najstarszy, znany nam bliżej, lud Mezopotamii. To oni stworzyli potęgę państwa: wybudowali miasta, opracowali technikę rolną, zorganizowali strukturę władzy. Najważniejszymi miastami Sumerów był Ur i Uruk, natomiast znaczną rolę odgrywał także Lagasz. Nie stworzyli jednak jednego, wielkiego państwa, lecz charakterystyczne dla starożytności państwa-miasta. Miasta konkurowały ze sobą głównie o ziemię pod uprawy. Wytworzyła się władza świecka: na czele państwa stał król, jako jedyny sprawujący władzę, który także dowodził armią i był równocześnie najwyższym kapłanem. Opracowali system irygacyjny, czyli sieć kanałów nawadniających pola, by uzyskać lepsze plony. Musieli wykorzystać tak wylewy rzek, by nie zalały im plonów oraz aby w czasie letnich suszy nie brakowało wody. Mimo licznych wojen prowadzonych na terenach Międzyrzecza, Sumerowie wznosili pałace i świątynie, rzeźbili posągi, dokumentowali zwycięzców i osiągnięcia królów.